vrijdag, augustus 15, 2025

Leave no traces (aka Zeby Nie Bylo Sladów) - Jan P. Matuszynski

Leave no traces op IMDb (7,1)
 Leave no traces op Moviemeter (3,38)


Zo hé, komt er effe eentje binnen. Een jaar geleden nam ik deze op van de VRT-zender, hij stond op "binnenkort vervallen". Blij dat ik dat laatste niet geruisloos heb laten gebeuren want dit was echt sterk. We weten natuurlijk allemaal hoe het communistisch systeem binnen het Warschaupact van kunstmatigheden aan elkaar hing (schone schijn voorop, een hard-realistische wereld daarachter), maar het is toch goed om daar af en toe de lijnen van te zien lopen. Deze op waarheid gebaseerde film geeft ons inzicht in hoe moeizaam de omgang met de waarheid in dit systeem was (en we weten ook dat het opnieuw aan het gebeuren is: nieuwe systemen maar oude technieken). 

Op een stukje afstand van de harde lijnen die het politbureau uitzette, leefde een wereld van klein verzet: kunstenaars, studenten, wetenschappers, vakbondsmedewerkers. Ze durfden kritisch te kijken naar hun regering én naar de uitvoerende instanties, ze durfden dat terwijl ze wisten dat kritiek niet gedoogd werd en zelfs hard werd bestraft. De scholieren Jurek en Grzegorz zijn er nog niet zo heel erg mee bezig, alhoewel ze wel degelijk beseffen dat een keuze voor studeren voor hen een uitweg is om niet in het leger te belanden en daarmee de propagandamachine te dienen. In een overmoedige bui drinken ze een wijntje en lopen ze te keten op een stadsplein. DAT GAAT ZOMAAR NIET! Ze worden opgepakt, op het politiebureau wordt de goed gebekte Grzegorz hardhandig aangepakt, Jurek kan niet anders dan toekijken hoe zijn maatje door zes agenten tegelijk wordt geslagen en geschopt, terwijl de commandant de tip geeft: "Sla hem op zijn buik, niet op zijn rug. Leave no traces!". Het is tevergeefs, Grzegorz wordt nog wel door ambulancebroeders opgehaald maar blijkt niet meer te redden.
Sporen volop, aldus de lijkschouwer, maar daar denken de machthebbers anders over. Jurek doet aangifte, Grzegorz moeder (een destijds bekende dichteres) staat op, met de steun van de aan autoriteit winnende priester Jerzy Popielusko doen ze samen aangifte. Maar ze praten tegen een muur: de overheid lijkt niet van plan de dienstdoende agenten te bestraffen en beginnen met ingewikkelde theorieën twijfels te verspreiden over de juistheid van Jurek's verhaal. In hun zoektocht naar rechtvaardigheid komen Jurek en Gregor's moeder steeds meer in gevaar, van alle kanten worden de apparaten in werking gesteld om hun getuigenis te ontkrachten. 
Waargebeurd he! The horror, the horror.
FIN - song : Alain Grasselli - Sonnenschiff

Geen opmerkingen:

Heat - Michael Mann

Heat op IMDb (8,3)   Heat op Moviemeter (4,11) Heat op Wikipedia Nog zo'n filmklassieker, 30 jaar oud reeds. Weliswaar een die iets mind...