Of ik wel goed geslapen had, vroeg mijn vrouw me vanmorgen. Of ik niet van de film gedroomd had.
Nee. Ik niet.
Mijn koffie is zwart. Mijn garderobe is grotendeels zwart. Mijn favoriete muziekstijlen zijn zwaar en donker en films zie ik ook het liefst zwaar en indringend. Kortom: ik schrik niet van de gruwelijke sfeer in deze film, ik ben niet ontregeld door wat je hier aan onmenselijkheid voorgeschoteld krijgt.
Sterker nog: ik ben wellicht een van de weinigen die vindt dat de vorm van deze film tegen haar werkt. Zo machinaal en onpersoonlijk is het werk, zo verwerpelijk is de industrie waar hij zich op dat moment in bevindt, dat je moeilijk de kans te baat neemt om te zien welke persoonlijke strijd deze man eigenlijk voert.
Ik snap dat de regisseur de bedoeling heeft om te shockeren, misschien zelfs om ons niet te laten vergeten hoe verfoeilijk de concentratiekampen waren. Bij mij werkte het averechts. Alle geluiden, alle hectiek alle onscherpe bloederigheid en gruwelijkheid ten spijt, ik had al mijn aandacht nodig om te blijven zien waar Saul eigenlijk echt de hele dag mee bezig was. Want dat is een persóónlijk verhaal en niet een groot historisch moment.
Saul maakt deel uit van het Sonderkommando. Een groep van mensen die door de toenmalige nazi's werd geselecteerd om hen terzijde te staan bij de Endlösung. Het radicale uitroeiingssysteem in de concentratiekamp vereiste vele werkzaamheden en daarvoor werd een deel van de gevangenen ingezet. Gebruikt totdat ze uiteindelijk zelf aan de beurt waren. Het maakt duidelijk waarom de onderlinge verstandhoudingen binnen de groep zo op scherp staan: elk hoopt via een wit voetje in een of andere uitzonderingspositie te komen.
Saul doet zijn dingetje mee, maar verandert spoortslags als hij in een van de binnengebrachte slachtoffers zijn zoon meent te herkennen. Hij kan niets meer voor hem doen, nou ja, misschien toch nog één ding. Hij probeert te voorkomen dat zijn zoon de ovens ingaat, gaat op zoek naar een rabbi voor de laatste rituelen en hoopt dan zijn zoon een normale begrafenis te kunnen geven, al is dat dan op het kampterrein.
Hij neemt daarbij veel risico's en krijgt veel weerstand vanuit de groep. Omdat hij toch niets te verliezen heeft, zet hij door. Hij maakt gebruik van een opstand in het kamp om te proberen met lijk en al weg te komen.
Zware film, gruwelijke film. Maar helaas bij mij rakelings langs het doel. Spraakmakend is de film zeker, maar ik vond hem te veel op het effect en relatief te weinig op het persoonlijke verhaal leunen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten