The Square - Ruben Östlund

The Square op IMDb (7,8)
Film zoals ik film graag zie. Verontrustend. Ongemakkelijk. Ontregelend. Geen plezierritje.
Als de film je niet loslaat als je de zaal verlaat, als je je afvraagt waar je net nu precies naar hebt zitten kijken, dan komt een film binnen. Dan zet ie je aan het werk, dan doet ie wat met je.

The Square is absoluut zo'n film. Enkelen verlieten de zaal, maar dat deden ze pas na ruim anderhalf uur. Blijkbaar was de grens bereikt. De film is een toonbeeld van communicatief onvermogen. Hoe onbegrip zaken kan laten escaleren, hoe goede bedoelingen compleet ondergesneeuwd raken in de pogingen ze over te brengen. Onhandig soms, ongelukkig vaak, onbegrepen continue.
Ik vond het prachtig.

De film is terug te brengen tot slechts enkele verhaallijnen die beide draaien rondom Christian, de succesvolle conservator van een moderne-kunstmuseum in Stockholm. In de ene lijn draait het erom dat hij gerold is, daarbij zijn portemonnee en telefoon kwijtraakte. In de andere lijn draait het om de voorbereiding van een nieuwe expositie in zijn museum, een waarvan ze willen dat het spraakmakend wordt in de maatschappelijke discussies.
Dankzij track & trace weet Christian al snel in welke flat zijn telefoon zich nu bevindt. Hij neemt de gok een briefje te schrijven dat hij over de gehele flat verspreidt, daardoor zal de dief ongetwijfeld worden overgehaald de gestolen goederen op een neutrale plek terug te bezorgen. Dat lukt inderdaad, maar in de slipstream wordt Christian nog een keer gebeld: een van de bewoners is verontwaardigd dat hij als dief aangesproken is en eist excuses van Christian. Sorry zeggen blijkt nog niet zo makkelijk.

Het kunstwerk waar het om draait is "The Square", een op het museumplein uitgehouwen vierkant waarin iedereen veilig is en geholpen moet worden door de andere aanwezigen. Nobel natuurlijk, maar de reclamecampagne pakt het van de andere kant aan. Die belicht eerst de slechte kanten van de mens om vervolgens naar de goede bedoelingen toe te willen werken. Dat laatste komt er niet eens van: voordat het zover is, steekt een volkswoede de kop op over de grove en ontregelende start van het filmpje. Christian moet diep door het stof. Maar weet niet precies hoe.

Razend knap hoe Östlund laat zien hoe snel misverstanden ontstaan, hoe lastig het is om steeds maar helder en begrijpelijk te communiceren. Echt een ijzersterke film. Als je ertegen kunt. De performance-scene waarop de filmposter gebaseerd is, is voor de kijker de ultieme test.

Met : Claes Bang, Elisabeth Moss, Dominic West