Gruwelijk. De enige reden - vermoed ik - dat mensen niet de zaal uitliepen, was dat de gruwelijkheden door Duitsers aan Duitsers werden aangedaan. Als het zich in nog ongelijker verhoudingen had afgespeeld , dan was de boot aan geweest met deze film. Zelf ben ik aardig wat gewend, maar ik heb me het leeuwendeel van de film ongemakkelijk gevoeld. Mishandeling, geweld, machtsmisbruik, vernedering en uiteindelijk terechtstelling: het is aan de orde van de dag in "Der Hauptmann".
De kapitein uit de titel is helemaal geen kapitein. We beginnen de film met scenes waaruit we leren wie hij werkelijk is: een deserteur op de vlucht, opgejaagd door Duitse collega-soldaten. Als hij op het nippertje aan de dood weet te snappen en in een vastgelopen auto een koffer met Duits uniform vindt, weet hij dat het zijn redding is. Hij kleedt zich om, verandert zijn identiteit. En dat laatste moet u vrij letterlijk nemen: van die angstige fugitive wordt hij een zelfverzekerende, arrogante en koelbloedige kapitein die veinst orde op zaken te komen stellen. "Met een speciale opdracht van de Führer zelf" , jawel.
Hoewel hij door sommigen echt wel doorzien wordt, blijken de meeste soldaten het wel prettig te vinden dat er iemand is die de leiding neemt en duidelijkheid toont. De meesten van hen komen uit elkaar geschoten pelotons, twijfelen zelf tussen desertie of de dood en vinden dus met gretigheid een nieuwe leider. Willi Herold, zoals de kapitein heet, zet een snelrecht-eskader op en gaat op tournee door het Noordduitse gebied rond Oldenburg. In de kampen die hij bezoekt zitten in die fase van de oorlog (we spreken april 1945) bijna geen joden meer, het zijn voornamelijk Duitsers met een kerfstok: plunderingen, desertie en meer van dat soort "OnDuits" gedrag. Herold voert een schrikbewind en het is huiveringwekkend om te zien hoe weinig hem in de weg wordt gelegd: het draait om "Ordnung" , het draait om "Ehre".
Ik werd er licht onpasselijk van, vooral doordat ik weet dat het verhaal op waarheid gebaseerd is. Oorlog kent vele gruwelen, maar deze kant is zelden belicht. En dat tekent het belang van de film, die ik alleen daarom tot het eind heb uitgezeten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten