Het is wraak. Wraak op al die mensen die hem hebben bekritiseerd, die hem in de hoek van de nazi's zetten, die zeggen dat hij ons een verwrongen mensbeeld opdringt. "Dat kan altijd nog erger", moet Von Trier gedacht hebben. Zelf denk ik dat dit zijn laatste film is, dat het een afrekening is. De goede opletter ziet ultrakorte flitsen van al zijn eerdere films door de beelden heen gemonteerd, alsof hij nog een keer wil zeggen dat de mensen toch echt niet verrast kunnen zijn dat hij uitgerekend deze film maakte. En uitgerekend op deze wijze. Voor mij toont de film onbetwistbaar meesterschap aan, de cameravoering is prachtig en de manipulaties van de regisseur zijn alom aanwezig.
Maar manmanman, wat een negativitieit. Het is niet best met onze soort gesteld, toont Von Trier aan: zowel de kille en georganiseerde haat van de dader als de frequente stupiditeit van de slachtoffers doet vermoeden dat de mensensoort niet beter verdient dan de gloedvolle afdaling naar de hel. We vragen erom. Veel cut-ups in de film, waaronder een prachtige animatie van een man die wandelt tussen twee lantaarnpalen. Die tekeningen lijken een leidraad voor de mensenhatende opstelling van Jack.
Jack is een architect, maar dan wel eentje zonder aantoonbare successen. Zelfs het bouwen van zijn eigen huis stelt hem keer op keer voor problemen: overgeorganiseerd, dwangmatig, zoekend en twijfelend verandert hij keer op keer de ontwerpen. Niemand vermoedt achter deze kalme man en gladde prater een mensenslachter, een seriemoordenaar van de ergste categorie. Toch is Jack dat.
Keer op keer sleept hij slachtoffers naar de vriescel die hij gehuurd heeft, waar bij bouwt aan zijn magnum opus: niet alleen fotografeert hij steeds zijn slachtoffers op de crimescene, tevens modelleert hij ze - precies in de fase tussen rigor mortis en bevriezing- in gezellige en huiselijke poses in zijn vriescel.
Gaandeweg wordt hij overmoedig en begint hij foto's te sturen naar de kranten. Niet alleen moet zijn fotografisch werk bekend raken, tevens moeten zij weten dat Mr. Sophistication (zijn "artiestennaam") de kunst boven de mens verkiest. Jack heeft daar veel voor over.
Vanaf het begin is de film gelardeerd met gesprekken tussen Jack en (waarschijnlijk) een priester, het lijkt alsof Jack de biecht wordt afgenomen. Pas later in de film zien we de ware toedracht van dit gesprek tussen kerkleider en uitverkorene.
Nee, het is geen pretje. Bij ons liep er niemand uit de zaal (dat kon ook moeilijk, met maar 6 bezoekers), het mag een prestatie heten. Deze film kijk je niet voor je vermaak , voor een lekker avondje. En toch, en toch: hij moet gezien worden. Von Trier is een te belangrijk filmer om deze ongezien te laten passeren. Zelf weet ik nog niet of dit nou goed was, maar het is wel razend interessant om te ondergaan.
Met : Matt Dillon, Bruno Ganz, Uma Thurman, Sofie Grabol
Geen opmerkingen:
Een reactie posten